Wat houdt de verstrenging in?
Vanaf 1 januari 2026 zullen (hoofd)aannemers en professionele opdrachtgevers een verhoogde zorgvuldigheidsplicht hebben wanneer ze een beroep doen op onderaannemers. Deze plicht houdt in dat ze voorafgaand aan de samenwerking bepaalde gegevens en documenten moeten opvragen en controleren van hun rechtstreekse onderaannemers en hun buitenlandse werknemers of zelfstandigen.
Het gaat onder meer om de volgende gegevens:
- Identificatie- en contactgegevens van de onderaannemer.
- Persoonlijke gegevens van de buitenlandse werknemers en zelfstandigen.
- Gegevens over het verblijf (bv. verblijfsvergunning).
- Gegevens over de tewerkstelling (bv. arbeidsvergunning, Dimona-aangifte).
De Vlaamse regering zal wellicht nog een digitale applicatie ontwikkelen waar deze gegevens gecontroleerd kunnen worden. Indien deze applicatie op 1 januari 2026 nog niet operationeel is, zullen de gegevens rechtstreeks bij de onderaannemer moeten worden opgevraagd (behoudens het verblijfsdocument dat via de applicatie gecontroleerd zou moeten worden).
De potentiële gevolgen: hoofdelijke aansprakelijkheid en zware sancties
- Verhoogde administratieve last: Aannemers en opdrachtgevers zullen meer tijd en middelen moeten investeren in het opvragen en controleren van de gegevens van hun onderaannemers en hun personeel.
- Striktere opvolging: Ook tijdens de uitvoering van de werken moeten aannemers alert blijven en actie ondernemen indien ze vermoeden dat er sprake is van illegale tewerkstelling. Wanneer de geldigheidsduur van bepaalde documenten korter is dan de duur van de werken, moeten ze erop toezien dat de onderaannemer de documenten tijdig vernieuwt.
- Hoofdelijke medeaansprakelijkheid: Indien een aannemer of opdrachtgever nalaat de vereiste controles uit te voeren of indien ze op de hoogte waren van de illegale tewerkstelling, kunnen ze hoofdelijk mee aansprakelijk gesteld worden voor de inbreuken. Dit betekent dat ze voor de volledige schade kunnen worden aangesproken, zelfs als andere partijen ook verantwoordelijk zijn.
Geldboetes:
- Strafrechtelijke geldboetes: Deze kunnen variëren van enkele duizenden tot tienduizenden euro per inbreuk en per betrokken werknemer. In ernstige gevallen en bij herhaling kunnen deze bedragen aanzienlijk oplopen, tot meerdere honderdduizenden euro. Voor rechtspersonen (bv. bedrijven) kunnen de boetes nog hoger zijn. De boetes worden vaak vermenigvuldigd met het aantal betrokken illegale werknemers, met een maximum van 100 werknemers.
- Administratieve geldboetes: In bepaalde gevallen kan de sociale inspectie ook administratieve boetes opleggen. Deze zijn doorgaans iets lager dan de strafrechtelijke boetes, maar kunnen nog steeds aanzienlijk zijn.
Gevangenisstraffen:
- Bij ernstige inbreuken, zoals het organiseren van illegale tewerkstelling op grote schaal of het uitbuiten van kwetsbare personen, kunnen gevangenisstraffen van enkele maanden tot zelfs meerdere jaren worden opgelegd (niveau 4 van het Sociaal Strafwetboek).
NineID als partner
NineID stelt bedrijven in staat om op een veilige, efficiënte en geautomatiseerde manier de identiteit en de vereiste documenten van hun onderaannemers en hun medewerkers te verifiëren en continu te monitoren. Met NineID kunnen organisaties:
- Identiteiten automatisch verwerken via AI technologie.
- Alle relevante documenten digitaal opvragen en beheren, inclusief vervaldatums.
- Real-time inzicht krijgen in de compliance status van al hun onderaannemers.
- Waarschuwingen ontvangen bij dreigende non-compliance, zodat tijdig kan worden ingegrepen.
- Een sluitende audit trail creëren als bewijs van de uitgevoerde controles.
